به نقل از «همشهری آنلاین»

به سمت تولد نظم جدید

تاریخ انتشار: ۲۰ اسفند ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۷۲۹۹۸۰۲

مجید شاکری، کارشناس مسائل اقتصادی:

توافق ۱۹ اسفند ۱۴۰۱، یک تغییر مهم بعد از مدت‌ها رکود در سیاست خارجی ایران بود. پس از خروج آمریکا از برجام، ایران عملا وارد هیچ نوعی از تعهد متقابل با هیچ ‌یک از طرف‌های ‌منطقه‌ای یا بین‌المللی نشده بود. از این بابت اصل این توافق بسیار مهم است.

ابتکار عمل این توافق اساسا با طرف چینی بوده است و اگر چه به لحاظ حقوقی ممکن است آن را ادامه مذاکرات ایران و عربستان در عمان و عراق بدانیم (چنان که از سر احترام در بیانیه نهایی از این دو کشور یاد شده) اما نهایتا آنچه توافق را ایجاد کرده، نیروی محرکه‌ای متفاوت با ادوار قبلی گفت‌وگو بوده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

در طول ماه‌های اخیر ایران بارها کوشیده بود بدون رجوع به پرونده‌های بین‌المللی خود خصوصا پرونده ایران- چین و ایران- آمریکا به یک ابتکار جدی در روابط با عربستان، اردن و مصر برسد که به طور طبیعی نتیجه چندانی نداشت. چرا که این طرف‌ها با علم به ناتوانی ایران در ایجاد پیشرفت در دو پرونده بین‌المللی اصلی خود، از مذاکرات صرفا برای کنترل حدود تنش با ایران استفاده می‌کردند نه رسیدن به توافق ایجابی.

نیاز چین به امنیت خلیج فارس این مسیر را تغییر داد. هم در سفر شی به عربستان و هم در سفر هیئت چینی به ایران و هم در سفر آقای رئیس جمهور به پکن طرف چینی روی ایجاد یک ساز و کار امنیتی برای جریان انرژی گذرنده از هرمز تاکید کرد و این تاکید نمی‌توانست از یک ساز و کار سه جانبه شروع نشود. حتی سخنگوی وزارت خارجه چین در پاسخ به ناراحتی ایرانی‌ها درباره نام برده شدن از جزایر سه‌گانه در بیانیه مشترک سفر عربستان به این حقیقت اشاره کرد. نهایتا، روابط چین با ایران تحریم شده و چین با عربستان نیازمند به فاصله‌گذاری با آمریکای دموکرات یک موتور محرکه جدی ایجاد کرد. این گفت‌وگوها به لحاظ تاریخی ادامه گفت‌وگوهای پیشین بود ولی به لحاظ فنی یک مسیر جدید بود.

دقت کنیم که ایران با این تعهد گام اول را برای ورود به یک معامله امنیت خلیج فارس در مقابل اقتصاد با چین (شبیه به معامله ۶۰ سال اخیر با آمریکا) برداشته. تعهداتی امنیتی در مقابل چین نسبت به عربستان برای خودش ایجاد کرده بدون آنکه بدانیم دستاورد این تعهد در اقتصاد دقیقا چیست (شبیه به اشتباه ایران در پرونده روسیه که بدون تعریف ستانده اقتصادی همزمان در سطح سیاسی در جنگ اوکراین موضع‌گیری کرد).

خیلی مطلوب بود اگر این تعهد با یک بسته اقتصادی خردمندانه بلندمدت بین ایران و چین ترکیب می‌شد که امنیت خلیج فارس را ما به ازای یک نقش جدید اقتصادی تعریف کند. با این حال خود ورود به یک نظم جدید، وزن آتی ایران را در محاسبات طرف چینی افزایش می‌دهد. در واقع ترجیح این بود که این توافق ناشی از ابتکار طرف ایرانی باشد نه طرف چینی ولی همین که حاصل شده هم گام مهمی است و باید بابت آن به همه زحمتکشان در دولت و دبیرخانه خسته نباشید گفت.

دو درس مهم از این توافق می‌توان گرفت: نکته اول، لزوم تکثیر این نوع موافقت سه جانبه با حضور چین با کویت و بحرین در جنوب خلیج فارس و با عراق و پاکستان و افغانستان در همسایگی ایران است. ایران نتوانست بعد از تغییر شکل حضور آمریکا در خاورمیانه ایجادکننده یک نظم ایجابی جدید باشد اما می‌تواند شکل ظهور نظم جدید را کنترل کند یا دستکم در آن مشارکت تاسیسی داشته باشد. نکته اصلی این است که برعکس معامله تمام امنیتی با عربستان، این معاملات حتما باید از جنس یک جدول داده ستانده امنیتی- اقتصادی باشند که خصوصا بر احیای ساختار پرداخت رسمی ایران متمرکز باشد.

درس دوم، لزوم احیای نقش دبیرخانه در سیاست خارجی است. اگر درک کنیم که بازمعماری سیاست خارجی ایران اساسا از سمت ایجاد معاملات امنیت در مقابل اقتصاد است معقول‌ترین جا برای تولید ابتکاری شامل جداول متوازن داده-ستانده دبیرخانه شورای امنیت ملی است. در این معنا اولا ارجاع پرونده‌های اصلی (چین و واشنگتن) به دبیرخانه و دوم تقویت نیروی انسانی تضعیف شده آن متناسب با این دو پرونده بسیار ضروری است.

کد خبر 747598 منبع: همشهری آنلاین برچسب‌ها ایران و عربستان ایران و آمریکا سیاست‌ خارجی ایران و چین

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: ایران و عربستان ایران و آمریکا سیاست خارجی ایران و چین خلیج فارس طرف چینی

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۲۹۹۸۰۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

گفت‌وگوهای پنهانی عربستان با اسرائیل در جریان جنگ غزه

رسانه‌های رژیم صهیونیستی از گفت‌وگوهای مخفیانه بین عربستان سعودی و اسرائیل در طول جنگ غزه خبر داده و آن را فاش کردند. - اخبار بین الملل -

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، رسانه‌های رژیم صهیونیستی از گفت‌وگوهای مخفیانه بین عربستان و اسرائیل در طول جنگ غزه خبر داده و آن را فاش کردند.

کانال 12 رژیم صهیونیستی در گزارش خود آورده است که در جریان جنگ غزه، تماس‌های ویژه‌ای به صورت مخفیانه برای عادی سازی روابط و انعقاد یک توافق تاریخی بین اسرائیل با عربستان سعودی صورت گرفته است.

پیش‌تر «میدل ایست نیوز» به نقل از یک مقام آگاه، جزئیات توافق امنیتی و نظامی و سیاسی آمریکا و عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی را که به عادی‌سازی روابط ریاض و تل‌آویو ختم می‌شود، فاش کرد.

به گفته این مقام آگاه، توافق امنیتی دیپلماتیک آمریکا و عربستان سعودی و اسرائیل و تشکیلات خودگردان فلسطین به مراحل نهایی خود رسیده و دولت آمریکا درباره آن با ولیعهد عربستان به توافق رسیده است.

به گفته این مقام، محور دوم توافق تسهیل دستیابی عربستان به سلاح‌های پیشرفته امریکاست.

همچنین در محور سوم، دو کشور درباره برنامه هسته‌ای غیر نظامی تابع نظارت شدیدی توافق کرده‌اند که به موجب آن عربستان می‌تواند از منابع اورانیوم خود برای رآکتورهای هسته‌ای استفاده کند.

این مقام در ادامه تأکید کرد که در برابر، عربستان متعهد شده که سرمایه‌گذاری‌های چین در خاک عربستان و نیز روابط نظامی خود با چین را محدود کند و سامانه‌های پدافندی جدید خود را کاملا با تسلیحات آمریکایی نوسازی کند، تعهدی که منافع بسیاری برای تولیدکنندگان سلاح آمریکایی خواهد داشت و به ارتش‌های دو کشور امکان همکاری متقابل را می‌دهد.

این مقام آگاه تأکید کرد که عربستان در ازای همه این توافقات روابط خود را با رژیم صهیونیستی برقرار خواهد کرد با این شرط که «بنیامین نتانیاهو» متعهد به همکاری برای برقراری راه حل دو دولتی با همکاری تشکیلات خودگردان فلسطینی پس از اصلاح آن باشد.

جزئیات توافق آمریکا و عربستان برای سازش میان ریاض و تل‌آویو

انتهای پیام/